آشنایی با هنر چموش دوزی و انواع آن

یکی از صنایع دستی تزیینی – کاربردی ایران “چموش دوزی” نام دارد.

یکی از زیباترین پای­پوش های سنتی که در منطقه‌ی شمال ایران و به ویژه استان گیلان تولید آن از قدیم رواج داشته چموش است.

این پاپوش سنتی از جنس چرم است که در ایام قدیم کشاورزان و دهقانان گیلک آن را همواره به پا داشتند.

مرکز اصلی تولید چموش در ایران، روستای زیبای ماسوله از توابع فومنات است.

خصیصه‌ی منحصر به فرد پای افزارهای سنتی ایران که ناشی از ویژگی های خاص چرم طبیعی انقباض و انبساط آن است، این است که در فصل سرما پاها را گرم و در فصل گرما خنک نگه می دارد.

­ چموش ها را غالباً زنان و دختران هنرمند گیلک می دوزند.

از نظر ظاهری هیچگونه وجه تمایزی میان چموش زنانه و مردانه وجود ندارد اما روال بر این است که چموش زنانه را از چرم بز و مردانه را از چرم گاومیش می دوزند.

این پای افزار زیبا که بیش از همه آن را به رنگ اناری عنابی می بینیم، فاقد هر گونه میخ و چسب و ابزارهای اتصالی است و تمامی آن صرفاً با دوخت دستی به انجام رسیده است.

انواع چموش

دو نوع غالب در میان چموش ها وجود دارد: یکی همراه با بند و تسمه که بند آن نیز از جنس چرم است و آن را به دور ساق پا می پیچند؛ این نوع بیشتر رایج است و به آن شکاره چموش گویند؛ و نوع دوم که بدون بند است. تمامی چموش ها فاقد پاشنه هستند. از آنجا که مواد اولیه‌ی دوخت چموش تماماً از منابع محلی تأمین می شود بیشتر در مناطقی از گیلان شاهد رواج این هنر هستیم که مردمان آن به دامداری مشغولند و همچنین برای دباغی و رنگ آمیزی چرم ها معمولاً کارگاه هایی در گوشه و کنار شهرها به چشم می خورد.

بدنه ی چموش (رویه و زیره) از چرم فوق الذکر بوده که بعد از فرم دادن بدنه ی اصلی چموش بر روی قالب چوبی، با استفاده از نخ های رنگین دورادور کفش را دوردوزی کرده و در نهایت بر روی کفش، یک منگوله رنگین تعبیه می کنند.